Το θέατρο
1. Σκηνή. Σκηνή του θεάτρου είναι ο χώρος όπου παίζουν οι ηθοποιοί και οι τραγουδιστές.
2. Σκηνικά. Οτιδήποτε δημιουργεί την εικόνα μιας παράστασης: κατασκευές που απεικονίζουν κτίρια, ένα απλό πανί στο οποίο έχουν ζωγραφιστεί τοπία ή ό,τι άλλο αποφασίσουν ο σκηνοθέτης με τον σκηνογράφο.
3. Σταγκόνια. Είναι οι μεγάλες σιδερένιες βέργες που βρίσκονται πάνω από τη σκηνή. Πάνω στα σταγκόνια οι τεχνικοί κρεμούν τα φώτα ή και τα σκηνικά.
4. Παρασκήνια. Ό,τι βρίσκεται πλάι, πίσω και κάτω από τη σκηνή.
5. Κουίντα. Πλάγιο παραπέτασμα στη σκηνή του θεάτρου, που κρύβει τη θέα προς τα παρασκήνια.
6. Σκάμμα (ή τάφρος) της ορχήστρας. Ο χώρος που βρίσκεται μπροστά και λίγο χαμηλότερα από τη σκηνή. Εκεί μπαίνουν οι μουσικοί της ορχήστρας για να παίξουν. Πρέπει να είναι πιο χαμηλά από τη σκηνή, ώστε οι θεατές να βλέπουν καλά.
Τα μουσικά όργανα
7. Έγχορδα. Τα όργανα της κλασικής ορχήστρας που ο ήχος τους παράγεται από τον παλμό των χορδών. Στην ομάδα αυτή ανήκουν το βιολί, η βιόλα, το βιολοντσέλο και το κοντραμπάσο.
8. Πνευστά. Όργανα της ορχήστρας, των οποίων ο ήχος παράγεται με φύσημα στο
επιστόμιό τους. Χωρίζονται σε ξύλινα, όπως το φλάουτο, το όμποε, το κλαρινέτο, το φαγκότο και το σαξόφωνο (που όμως σπάνια παίζει στην ορχήστρα) και σε χάλκινα, όπως η τρομπέτα, το κόρνο, το τρομπόνι και η τούμπα.
9. Κρουστά. Όργανα της κλασικής ορχήστρας που ο ήχος τους παράγεται είτε χτυπώντας τα με ειδικές ξύλινες μπαγκέτες είτε χτυπώντας τα μεταξύ τους. Τέτοια όργανα είναι τα τύμπανα, η γκρανκάσα, τα κύμβαλα, το τρίγωνο, το ταμπούρο κ.ά.
Οι φωνές
10. Τενόρος (οξύφωνος). Η ψηλότερη αντρική φωνή. Μοιάζει με την τρομπέτα. Συνήθως στη ρομαντική όπερα υποδύεται τον ήρωα.
11. Βαρύτονος. Η μεσαία αντρική φωνή. Μοιάζει με το κόρνο ή το τσέλο. Συχνά είναι αντίπαλος του τενόρου και διεκδικεί την αγαπημένη του κεντρικού ρομαντικού ήρωα.
12. Βαθύφωνος (μπάσος). Η χαμηλότερη αντρική φωνή. Μοιάζει με το τρομπόνι. Συχνά ερμηνεύει ρόλους ηλικιωμένων και σοφών ανδρών ή και κωμικούς ρόλους.
13. Υψίφωνος (σοπράνο). Η ψηλότερη γυναικεία φωνή. Μοιάζει με το βιολί και το φλάουτο. Συχνά είναι η κύρια ηρωίδα, εκφράζοντας την αγνότητα και τη νεανικότητα.
14. Μεσόφωνος (μετζοσοπράνο). Η μεσαία γυναικεία φωνή. Μοιάζει με το όμποε ή και το κλαρινέτο (στη χαμηλή του έκταση). Οι ρόλοι που ερμηνεύει είναι πολυποίκιλοι: μητέρες, τσιγγάνες, μάγισσες, υπηρέτριες. Μερικές φορές ερμηνεύει και ρόλους νέων ανδρών.
15. Κοντράλτο. Η χαμηλότερη γυναικεία φωνή. Μοιάζει με τη βιόλα. Συχνά ερμηνεύει χαρακτήρες ηλικιωμένων γυναικών ή μαντισσών.
Οι φωνητικές συνεργασίες
16. Ντουέτο. Όταν δύο μουσικοί παίζουν μαζί ή όταν δύο τραγουδιστές τραγουδούν μαζί.
17. Τρίο. Όταν τρεις μουσικοί παίζουν μαζί ή όταν τρεις τραγουδιστές τραγουδούν μαζί.
18. Κουαρτέτο. Όταν τέσσερις μουσικοί παίζουν μαζί ή όταν τέσσερις τραγουδιστές τραγουδούν μαζί.
19. Χορωδία. Ομάδα τραγουδιστών που τραγουδούν όλοι μαζί. Η χορωδία είναι χωρισμένη κατά φωνές (αντρικές και γυναικείες) και συχνά παίζει τον ρόλο που έπαιζε ο χορός στην αρχαία τραγωδία.
Η Όπερα του Σίδνεϊ, ένα από τα πιο διάσημα κτίρια του 20ού αιώνα και σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο της Αυστραλίας
Η παράσταση
20. Εισαγωγή. Είναι ένα ορχηστρικό κομμάτι που ακούγεται συνήθως πριν σηκωθεί η αυλαία. Σκοπό έχει να μας εισαγάγει στη διάθεση του έργου, να καταλάβουμε αν είναι χαρούμενο ή τραγικό. Μπορεί επίσης να λέγεται ουβερτούρα, πρελούδιο ή συμφωνία.
21. Λιμπρέτο. Το κείμενο της όπερας. Ο συγγραφέας που το γράφει λέγεται λιμπρετίστας.
22. Πράξη. Κάθε θεατρικό έργο χωρίζεται σε πράξεις. Κάθε πράξη έχει τη δική της υπόθεση και τη δική της κορύφωση. Τα έργα που έχουν μία μόνο πράξη λέγονται μονόπρακτα.
23. Άρια. Έτσι λέμε ένα τραγούδι στην όπερα. Η άρια παίζει σημαντικό ρόλο: Μέσω αυτής ο ήρωας εκφράζει τα συναισθήματά του, τις σκέψεις του και αποκαλύπτεται ο χαρακτήρας του.
24. Φινάλε. Το τελικό μέρος του έργου.
Συγγενεύουν με την όπερα
25. Οπερέτα. Μουσικό θεατρικό είδος. Στις οπερέτες η υπόθεση είναι πιο ανάλαφρη από την όπερα, η μουσική εύθυμη, υπάρχουν πολλοί πεζοί διάλογοι και, συνήθως, καλό τέλος. Η οπερέτα καλλιεργήθηκε κυρίως στο Παρίσι και στη Βιέννη. Και στην Ελλάδα, όμως, έχουμε εξαίρετους συνθέτες οπερέτας, όπως ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης και ο Νίκος Χατζηαποστόλου.
26. Μιούζικαλ. Μουσικό θεατρικό έργο ανάλογο με την όπερα, αλλά με περισσότερους διαλόγους πρόζας, δηλαδή χωρίς τραγούδι. Συνήθως η υπόθεση έχει καλό τέλος. Εμφανίστηκε τον 20ό αιώνα, κυρίως στις αγγλοσαξονικές χώρες.
Λεξιλόγιο
